Οι ενήλικοι υποτίθεται ότι δεν βλάπτουν τα παιδιά, αλλά το κάνουν, και πολύ συχνά είναι οι γονείς, τα μέλη της οικογένειας και οι φροντιστές από τους οποίους αυτά τα παιδιά εξαρτώνται τόσο βαθιά για να τα προστατεύσουν.
Ειδικότερα ως παιδική κακοποίηση ή παραµέληση καθορίζεται: οποιαδήποτε πράξη ή αµέλεια γονέα ή κηδεµόνα (υπεύθυνου για τη φύλαξη παιδιού), η οποία δηµιουργεί βλάβη, τραύµα, πόνο, φόβο, απειλή, αίσθηµα δυσαρέσκειας, δυσφορίας, αποστροφής ή ενοχής, έχει αρνητική επίδραση στο άτοµο που τη δέχεται και µπορεί να καταλήξει σε θάνατο, σε σοβαρή φυσική ή συναισθηµατική βλάβη, σεξουαλική κακοποίηση ή εκµετάλλευση ή οποιαδήποτε πράξη ή αµέλεια η οποία αποτελεί επικείµενο κίνδυνο σοβαρής βλάβης.
Πέρα από τη σωματική βλάβη, η μακροχρόνια ψυχολογική κακοποίηση που συνοδεύει την παιδική κακοποίηση μπορεί να δημιουργήσει αόρατα τραύματα που διαρκούν δεκαετίες μετά τη θεραπεία των μώλωπες και των οστών.
H ψυχολογική κακοποίηση περιλαμβάνει πράξεις, παραλείψεις και συμπεριφορές οι οποίες εμπεριέχουν συστηματική απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση, αποθάρρυνση, παραμέληση.
Αυτό το είδος βίας, είναι δύσκολο να εντοπισθεί και να διαγνωσθεί από τους επαγγελματίες, γιατί απαιτεί ικανό χρονικό διάστημα για να αναπτυχθεί καλή επικοινωνία και σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί.
Ενδείξεις Ψυχολογικής Βίας:
– Έλλειψη επαίνου και ενθάρρυνσης.
– Έλλειψη άνεσης και αγάπης.
– Έλλειψη σύνδεσης.
– Έλλειψη κατάλληλου ερεθίσματος.
– Έλλειψη συνεχούς φροντίδας.
– Ξεχώρισμα ενός συγκεκριμένου παιδιού για τέτοια μεταχείριση. Μερικά παιδιά μπορούν να μετατραπούν σε «δούλους του σπιτιού» με το να υποχρεωθούν να κάνουν πολλές δουλειές στο σπίτι ακατάλληλες για την ηλικία και τη θέση τους.
– Η υπερπροστατευτική και κτητική συμπεριφορά ενός γονέα που δεν επιτρέπει στο παιδί να έχει φυσιολογική επαφή και δραστηριότητα με τους φίλους του.
– Ανάμειξη σε έντονη οικογενειακή διαμάχη. Η παρακολούθηση σκηνών βίας μεταξύ των φροντιστών συνήθως επηρεάζει δυσμενώς τη συναισθηματική ανάπτυξη ενός παιδιού.
Δέκα τρόποι για να βοηθήσουµε στην εξάλειψη της παιδικής κακοποίησης
- Να είστε ένας στοργικός γονιός Τα παιδιά έχουν ανάγκη να αισθάνονται ότι είναι ξεχωριστά, ότι τα αγαπούν και ότι είναι ικανά να κάνουν τα όνειρά τους πραγµατικότητα.
- Βοηθήστε ένα φίλο, γείτονα ή συγγενή. Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προσφέρετε λίγη βοήθεια στη φροντίδα του παιδιού έτσι ώστε οι γονείς να ξεκουραστούν ή να περάσουν λίγο χρόνο µαζί.
- Βοηθήστε τον εαυτό σας. Όταν τα µεγάλα και τα µικρά προβλήµατα της καθηµερινότητάς σας συσσωρεύονται σε σηµείο που να αισθάνεστε και εκτός ελέγχου- κάνετε ένα διάλειµµα.
- Μην ξεσπάτε στο παιδί σας. Εάν το µωρό σας κλαίει…. Το να ακούτε το µωρό σας να κλαίει µπορεί να είναι µια µεγάλη απογοήτευση. Μάθετε τι πρέπει να κάνετε εάν το µωρό σας δε σταµατάει να κλαίει… ΠΟΤΕ ΟΜΩΣ ΜΗΝ ΤΟ ΤΡΑΝΤΑΖΕΤΕ… µπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό τραυµατισµό ακόµη και θάνατο.
- Συµµετέχετε: Ζητήστε από τις τοπικές αρχές, τον κλήρο, τις βιβλιοθήκες και τα σχολεία να αναπτύξουν υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών των υγιών παιδιών και των οικογενειών τους.
- Ζητήστε να αναπτυχθούν / συµπεριληφθούν βοηθήµατα για τους γονείς στις τοπικές βιβλιοθήκες.
- Προωθήστε αντίστοιχα προγράµµατα στα σχολεία. Η εκπαίδευση των παιδιών, των γονιών τους και των δασκάλων στις στρατηγικές πρόληψης µπορεί να προστατεύσει την ασφάλεια των παιδιών.
- ∆ιατηρήστε τον έλεγχο αυτών που βλέπει το παιδί σας στην τηλεόραση ή το βίντεο Η παρακολούθηση ταινιών και προγραµµάτων µε βίαιο περιεχόµενο µπορεί να τραυµατίσει τα µικρά παιδιά.
- Γίνετε εθελοντές σε ένα τοπικό πρόγραµµα πρόληψης της παιδικής κακοποίησης.
- Καταγγείλετε περιστατικά ύποπτα για παιδική κακοποίηση ή παραµέληση. Εάν για κάποιο λόγο υποπτεύεστε ότι κάποιο παιδί κινδυνεύει να τραυµατιστεί, έλθετε αµέσως σε επαφή µε τις τοπικές αρχές προστασίας του παιδιού ή το αστυνοµικό τµήµα της περιοχής σας.
Ειδικότερα όσον αφορά τη σεξουαλική κακοποίηση:
Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να είναι ενήµεροι ώστε να προστατεύουν τα παιδιά, αλλά και τα ίδια τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν το σώµα τους και τη λειτουργία του και τους πιθανούς κινδύνους που τα απειλούν.
Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι:
- Παιδιά άνω των 3 ετών πρέπει να γνωρίζουν πως λέγονται τα µέρη του σώµατός τους και τη λειτουργία τους.
- Το παιδί πρέπει να µάθει να λέει «ΟΧΙ» σε οποιονδήποτε προσπαθεί να το αγγίξει ενώ το ίδιο δεν θέλει.
- Το παιδί πρέπει µεν να σέβεται τους ενήλικες αλλά να µην µπορεί να διαφωνήσει αν του ζητούν κάτι που το ενοχλεί, το τροµάζει ή δεν το έχει µάθει από τους γονείς του.
- ∆εν αφήνουµε το παιδί µόνο του, ή µε κάποιον που δεν γνωρίζουµε καλά για πολλές ώρες και χωρίς επίβλεψη.
- Το παιδί πρέπει να µπορεί να µας εκµυστηρευθεί ό,τι του συµβαίνει, ακόµη κι αν αισθάνεται ένοχο.
- Ακούµε µε προσοχή και δεν εκφραζόµαστε αρνητικά ή απορριπτικά αλλά το διερευνούµε.
- Εάν το παιδί αποστρέφεται ή φοβάται κάποιον άνθρωπο και δε θέλει να µείνει µαζί του πρέπει να ελέγξουµε τις πιθανές αιτίες. Η σεξουαλική κακοποίηση είναι µια από αυτές.
- Πρέπει να γνωρίζουµε τους φίλους και τους ανθρώπους που είναι κοντά του.
- ∆εν πρέπει να το αφήνουµε να «σερφάρει» στο διαδίκτυο ή να χρησιµοποιεί τον υπολογιστή χωρίς διακριτική επίβλεψη.
Παρακάτω σας παραθέτουμε κάποιες τηλεφωνικές γραμμές που αφορούν το παιδί και την οικογένεια.
Γραμμή στήριξης Παιδιών και Εφήβων – Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου. Τηλ.: 116 111
Γραμμή-σύνδεσμος για γονείς – Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου. Τηλ.: 801 801 1177
Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. Τηλ. 800 11 32000
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ / ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ. Τηλ. 210 7715791
Γραμμή SOS χωρίς χρέωση κατά της οικογενειακής βίας. Τηλ. 800 1188881 Από κινητό στο: 210 7786800
Επιμέλεια: Σοφία Κακαβούλη