Συχνά το διάβασμα αποτελεί τις πιο συχνές αιτίες διένεξης ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Υπάρχουν βέβαια και παιδιά που μελετούν πρόθυμα τα μαθήματά τους, οπότε σ’ αυτή την περίπτωση τα πράγματα είναι αρκετά εύκολα για τους γονείς.
Τι γίνεται όμως όταν το παιδί μας αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί και νοιώθουμε την υπομονή μας να εξαντλείται μη ξέροντας τι άλλο να δοκιμάσουμε;
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει ένας γονιός για να βοηθήσει το παιδί του να γίνει πιο υπεύθυνο και να ανταποκρίνεται καλύτερα στις σχολικές του υποχρεώσεις.
Το διάβασμα αποτελεί την κύρια υποχρέωση του παιδιού, οπότε όταν αμελείται, μπορεί να επηρεάσει το οικογενειακό περιβάλλον ως:
- – Αιτία δημιουργίας αρνητικής ατμόσφαιρας (γκρίνια, απογοήτευση, ανησυχία)
- – Στρεσογόνος παράγοντας
- – Πεδίο σύγκρουσης μεταξύ γονέων και παιδιών
- – Σημείο αιχμής στη μεταξύ τους σχέση
- – Αφορμή καβγάδων
Παράγοντες που σχετίζονται με την δυσκολία του παιδιού να διαβάσει:
- – Μαθησιακές δυσκολίες
- – Γνωστική ανωριμότητα ή έλλειψη γνώσεων από προηγούμενες τάξεις
- – Απουσία οργάνωσης του διαβάσματος
- – Υψηλές γονικές προσδοκίες που δεν σχετίζονται με τις δυνατότητες/επιθυμίες/στόχους του παιδιού
- – “Αυτοεκπληρούμενη προφητεία”
- – Κακή σχέση μεταξύ παιδιού και δασκάλου/καθηγητών
- – Έλλειψη εσωτερικών κινήτρων για μάθηση
- – Έλλειψη εκπαιδευτικών κινήτρων εξαιτίας των χαρακτηριστικών του εκπαιδευτικού συστήματος
Ο εκπαιδευτικός στόχος στην σχολική πορεία του μαθητή είναι η προοδευτική αυτονομία του με στόχο την ανεξαρτητοποίηση:
- – Στις πρώτες τάξεις του δημοτικού η γονική παρουσία είναι συνεχής, καθοδηγητική κι επιβοηθητική.
- – Στα μέσα του δημοτικού ο γονέας συνεχίζει να βοηθάει αρκετά τοπαιδί αλλά ταυτόχρονα του δίνει χώρο να αναλάβει μόνο του κάποιες εργασίες τις οποίες έπειτα ελέγχει.
- – Στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού ο γονέας ελέγχει καθημερινά την ολοκλήρωση της μελέτης και των εργασιών του παιδιού.
- – Στο Γυμνάσιο ο έλεγχος παραμένει συχνός αλλά σταδιακά μειώνεται μέχρι που στο Λύκειο είναι πια διακριτικός.
Κοινό χαρακτηριστικό σε όλες τις τάξεις αποτελεί η διαθεσιμότητα του γονέα για βοήθεια όταν την ζητήσει ή την χρειαστεί το παιδί.
Ο γονικός ρόλος στο διάβασμα είναι κυρίως επιβοηθητικός:
- Στην οργάνωση της μελέτης (διαμόρφωση σταθερού προγράμματος και χώρου)
- Στην ενίσχυση του βαθμού συγκέντρωσης του παιδιού (απομάκρυνση διασπαστικών ερεθισμάτων, μη ενόχληση, συχνά και σύντομα διαλείμματα)
- Στην εκμάθηση κατάλληλων τεχνικών διαβάσματος (επανάληψη, υπογράμμιση σημαντικών σημείων, σημείωση τίτλων δίπλα από παραγράφους κλπ)
- Στην εμβάθυνση της κατανόησης όσων διαβάζουν (χρήση απτών παραδειγμάτων από την καθημερινότητα, ανάδειξη της χρησιμότητάς τους, ανάπτυξη διαλόγου)
- Στην ενθάρρυνση της προσπάθειας και της απόδοσης του παιδιού μέσω της αναγνώρισης και της επιβράβευσης για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του (ανεξάρτητα από την βαθμολογία)
- Στην διαχείριση/επίλυση όποιας προσωπικής δυσκολίας συναντάται σε συγκεκριμένα μαθησιακά θέματα
Περαιτέρω χαρακτηριστικά του γονικού ρόλου:
- Οριοθέτηση (έλεγχος, απόδοση συνεπειών σε περίπτωση που το παιδί είναι αδιάβαστο)
- Συνεργασία με τον δάσκαλο
- Έκφραση ενδιαφέροντος και ανταπόκριση στις μαθησιακές του ανάγκες του
- Κατανόηση της ανάγκης του παιδιού για ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι ή χαλάρωση
- Θετική γονική στάση απέναντι
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι…
- Όσο πιο νωρίς τεθούν οι σωστές βάσεις μελέτης, τόσο πιο συνεπές θα είναι το παιδί στις σχολικές του υποχρεώσεις
- Η αναγνώριση της προσπάθειας του παιδιού να γίνεται ανεξάρτητα από την βαθμολογία καθώς επηρεάζεται η αυτοεκτίμησή του
- Οι εκπαιδευτικοί στόχοι να είναι ρεαλιστικοί κι εφικτοί
- Αποφύγετε να συγκρίνετε το παιδί ή να του αποδίδετε κακούς χαρακτηρισμούς
- Διαφυλάξτε την ψυχική του υγεία από την μετάδοση του άγχους σας
- Προτιμήστε την κινητοποίηση αντί της τιμωρίας
- Εισακούστε και διερευνήστε την άρνησή του για διάβασμα ώστε να κατανοήσετε την δυσκολία του
- Ενισχύστε την επικοινωνία με το παιδί
- Ενισχύστε την ενσυναίσθησή σας
- Ενθαρρύνετε το ενδιαφέρον για γνώση
Ο μύθος της προόδου του καλού μαθητή…
- Κοινωνική αντίληψη που ενισχύθηκε έντονα τις τελευταίες δεκαετίες
- Παράγοντας ανάπτυξης υψηλών προσδοκιών που δεν εκφράζουν όμως πάντα και το παιδί
- Πηγή του γονικού άγχους και ανησυχίας για το τι θα απογίνει στο μέλλον αν δεν διαβάζει
- -Παράγοντας μείωσης της αυτοπεποίθησης του παιδιού κι αίσθηση απόρριψης/φόβος της αποτυχίας
…και η πραγματικότητα της “άνευ όρου” αποδοχής
- Η διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης του παιδιού βασίζεται στον τρόπο που το καθρεφτίζουν οι “σημαντικοί άλλοι” και ιδιαίτερα οι γονείς του.
- Αν αυτή η εικόνα βασίζεται μόνο στη σχολική του επίδοση, τότε μένει λειψή, με αποτέλεσμα το παιδί να εσωτερικεύει ανασφάλειες και να αποκτά μια διαστρεβλωμένη αυτο-εικόνα.
Ζητείστε βοήθεια…
Ζητείστε βοήθεια από ειδικό αν αισθάνεστε ότι δυσκολεύστε να διευκολύνετε το παιδί σας στο διάβασμα…
Επιμέλεια: Σοφία Κακαβούλη